CO2-Prestatieladder: Handboek 4.0 in aantocht

Datum: 21-10-2024

SKAO werkt sinds de publicatie van het ‘Handboek CO2 prestatieladder’ in 2020 aan een nieuwe versie. Dit heeft geleid tot ‘Handboek CO2 prestatieladder versie 4.0’ (kortweg ‘Handboek 4.0’) welke nu zo goed als klaar is en bijna kan worden toegepast. Om de huidige CO2 Bewust-certificering te behouden moet een gecertificeerde organisatie haar managementsysteem straks gaan aanpassen aan het nieuwe handboek. Met deze (eerste) nieuwsbrief willen we onze klanten en partners meenemen in de omschakeling naar deze volgende versie.

Disclaimer: dit is een weergave van informatie als verstrekt door de SKAO met betrekking tot handboek 4.0 en is informatief. Handboek 4.0 is nog niet definitief en er kunnen op details nog wijzigingen plaats vinden. Aan de inhoud van dit bericht kunnen derhalve geen rechten worden ontleend.

Invoering handboek 4.0

SKAO verwacht op dit moment dat op 1 januari 2025 publicatie van het nieuwe handboek plaats kan vinden en vanaf dan een overgangstermijn van 18 maanden te kunnen gaan toepassen. Dit zou gaan betekenen dat:

  • Vanaf 1 januari 2025 certificaten kunnen worden afgegeven op het nieuwe handboek (versie 4.0);
  • Tussen 1 januari 2025 en 30 juni 2025 er een keuze is tussen certificatie tegen versie 3.1 en certificatie tegen versie 4.0;
  • Vanaf 1 juli 2026 enkel nog nieuwe certificatie tegen handboek versie 4.0 mogelijk is;
  • Per 1 juli 2026 vervallen alle certificaten afgegeven onder versie 3.1, vanaf dat moment zijn alleen certificaten afgegeven op versie 4.0 van het handboek nog geldig.

Voor alle uitgegeven certificaten op versie 3.1 met een vervaldatum later dan 1 juli 2026 zal een overgangsbeoordeling naar handboek 4.0 plaats moeten gaan vinden. Afhankelijk van de periode in het jaar kan het zijn dat deze audit eerder ten op zichte van de gebruikelijke periode in het jaar uitgevoerd moet worden.

Overgangsbeoordeling bij onze klanten
De gevolgen voor de overgangsbeoordeling door Certificerende Instanties (CI’s, zoals EBN Certification) en voor de organisaties (onze klanten) zijn op dit moment nog niet geheel duidelijk. Hierover vindt nog afstemming plaats tussen SKAO en de Raad voor Accreditatie (RvA, de instantie die zowel de schemabeheerders als de CI’s controleert).

De mogelijkheden zijn:

  • Overgangsonderzoek van 3.1 naar 4.0 wordt meegenomen in een periodieke audit
  • Overgangsonderzoek van 3.1 naar 4.0 moet via een (vervroegd) hercertificeringsonderzoek plaatsvinden
  • Er moet een heel nieuw, zogenaamd initieel, onderzoek plaatsvinden

Zodra hier meer duidelijk over is, inclusief de gevolgen voor audittijd, zullen wij onze klanten en partners zo snel mogelijk informeren.

Wijzigingen handboek 4.0

Een beknopt overzicht van de grotere wijzigingen waarover de SKAO al meer informatie heeft gedeeld:

1. Opbouw handboek
Het nieuwe handboek zal gaan bestaan uit twee delen:

  • Deel 1, invulling hoofdstukken vergelijkbaar met bijv. ISO 9001, ISO 14001
  • Deel 2, volledig nieuwe en herziene ladderbeoordeling

Deel 1, Harmonised Structure (HS)
Harmonised Structure is de basis voor (bijna) alle ISO normen, met als bekendste voorbeelden ISO 9001 en ISO 14001. Het staat voor een gelijke opbouw van de hoofdstukken, waarbij hoofdstuk 0 tot en met 3 inleidend zijn en hoofdstuk 4 tot en met 10 feitelijke normeisen bevatten.

Voor handboek 4.0 gaat specifiek gelden:

  • Hoofdstuk 4-6 gaat met name over eisen rondom het aansturen en inrichten van de organisatie
  • Hoofdstuk 7 gaat over eisen op het gebied van ondersteuning, waaronder middelen in de organisatie
  • Hoofdstuk 8 verwijst naar deel 2 uit het handboek, de feitelijke ladderbeoordeling.
  • Hoofdstuk 9 en 10 bevatten eisen op het gebied van o.a. interne audit, directie beoordeling en continue verbetering.

Met deze nieuwe hoofdstukindeling en aansluiting op de bestaande ISO 9001 en ISO 14001 normen zou het makkelijker moeten gaan worden om het handboek CO2 prestatieladder met meerdere andere normen in één geïntegreerd managementsysteem op te nemen.

Deel 2, Ladderbeoordeling (deel 2, invulling hoofdstuk 8)

Nieuwe trede indeling
SKAO heeft er bij het handboek 4.0 voor gekozen om een compleet nieuwe niveau/trede-indeling toe te gaan passen. Belangrijkste verschillen:

  • Huidig niveau 3 wordt straks trede 1
  • Huidig niveau 5 wordt trede 2
  • Er komt een volledig nieuw trede 3
  • Er komt een volledig nieuw trede 4

Het voordeel hiervan is dat het aantal te beantwoorden vragen is verminderd (doch niet de eisen waaraan moet worden voldaan).
De invalshoeken (A, B, C en D) blijven bestaan en ook het gewogen oordeel blijft bestaan (puntenscore).

Er is nog niet bekend wat er met de niveaus van de lopende certificaten gaat gebeuren en welke invloed dit heeft op de lopende gunningsprojecten. Hier zal op een later moment informatie over worden gedeeld.
2. Bepaling grootte van de organisatie
In de huidige versie van het handboek CO2-Prestatieladder worden organisaties ingedeeld naar een groottecategorie en maakt op basis van de CO2-uitstoot onderscheid tussen kleine, middelgrote en grote organisaties (K/M/G). In het nieuwe handboek zal één op één de CSRD gevolgd gaan worden en blijven er 2 groottecategorieën over.

Er zal sprake zijn van een grote (G) organisatie als aan twee van de volgende voorwaarden wordt voldaan:

  • de omzet is hoger dan €50 miljoen per jaar
  • een balanstotaal van meer dan €25 miljoen
  • meer dan 250 medewerkers (gemiddeld over een jaar)

Indien een organisatie niet aan twee van deze criteria voldoet is sprake van een kleine (K) organisatie. De huidige methodiek op basis van CO2 uitstoot is hierbij dus niet meer het criterium.

3. Auditdagen / tijdsbesteding
Ten aanzien van de te berekenen en besteden auditdagen moet de zogenaamde mandagentabel nog worden ingericht. Voor het bepalen van de tijdsbesteding zullen aanvullende criteria worden gebruikt (dit kunnen zijn aantal medewerkers, vestigingen, (toch) CO2 uitstoot, projecten met gunningvoordeel, e.d.). Dit zal naar verwachting eind november duidelijk zijn.

4. Ontwikkelingen in de eisen ladderbeoordeling
Een aantal inhoudelijke ontwikkelingen in de nieuwe ladderbeoordeling zijn nu al gegeven, gedetailleerde en definitieve informatie is echter pas beschikbaar als handboek 4.0 is gepubliceerd (1 januari 2025).

  • Voor alle niveaus moet worden gekeken naar de scope 3 emissies van de organisatie. Dit geldt ook voor het nieuwe niveau 1 (voorheen niveau 3). De mate waarin is afhankelijk van het gewenste niveau van certificering.
  • Verplicht aandacht voor broeikasgassen niet zijnde CO2. Omzetten van deze broeikasgassen naar CO2-equivalenten
  • Verplicht aandacht voor Overige Beïnvloedbare Emissies (OBE) (niveau 2 en hoger);
  • Ketenanalyse (niveau 2 en hoger):
    Deze mag ook op de scope 1 en scope 2 emissies worden gedaan. De ketenanalyse(s) moeten 50% van de totale uitstoot omvatten (dus scope 1, scope 2 en scope 3 emissies). Het aantal ketenanalyses is daarmee relatief en niet meer absoluut, dit kan dus per organisatie sterk verschillen.
  • PID (Project Informatie Dossier) wordt verplicht met meer/aanvullende gegevens (transparantie).

SKAO publiceert geregeld zelf ook meer informatie en heeft reeds een zestal artikelen gepubliceerd op het gebied van handboek 4.0. Mocht u deze informatie gemist hebben, zie hieronder de links naar de verschillende artikelen:

Mocht u naar aanleiding van deze wijzigingen nog specifieke vragen hebben, neem uiteraard altijd contact met ons op! Michel van Ipenburg is binnen EBN Certification schema-coördinator CO2 Prestatieladder. EBN Certification gaat later dit jaar via EBN Academy trainingen verzorgen op Handboek 4.0. Hou hier bij interesse onze communicatie in de gaten.

Wij staan graag voor u klaar

  • Op deze website is ons Privacybeleid van toepassing. | Beveiligd met reCAPTCHA. De Voorwaarden en Privacy Policy van Google zijn van toepassing.
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Bel ons gerust

078 200 3400

Onze mensen